Asset Publisher
Historia Nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka
Pracownicy Nadleśnictwa Ostrów z 1924 roku
Podział administracyjny lasów Państwowych - rok 1928
W 1924 roku powstało przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe. W jego strukturach zaczęło funkcjonować Nadleśnictwo Ostrów. Historia nadleśnictwa to historia ludzi pracujących w organizacji, i lasów którymi zarządzali. Początki były trudne.
W 1924 roku powstało przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe. W jego strukturach zaczęło funkcjonować Nadleśnictwo Ostrów. Historia nadleśnictwa to historia ludzi pracujących w organizacji, i lasów którymi zarządzali. Początki były trudne.
Ziemia Ostrowska wchodziła w skład Królestwa Polskiego, początkowo do Guberni Płockiej a od 1864 roku do Guberni Łomżyńskiej. Po 1815r. powołana została centralna administracja leśna na której czele stanął Ludwik Plater – dyrektor generalny lasów. Był on twórcą nowoczesnego gospodarstwa leśnego w lasach rządowych. Lasy były sukcesywnie urządzane i zagospodarowywane a przede wszystkim dobrze zarządzane. Przykładem tego działania było powstanie, w 1860r., Zakładu Praktyki Leśnej w Feliksowie k. BrokuTwórca szkoły Wojciech Bogumił Jastrzębowski miał zorganizować kształcenie kadr leśnych. Niestety szkoła istniała tylko 4 lata.
Restrykcje po 1864r. doprowadziły do likwidacji istniejących szkół leśnych, administracji leśnej a lasy państwowe przeszły pod zarząd ministerstwa finansów w Petersburgu.
Rozpoczął się okres upadku lasów rządowych. Ze służby w lasach państwowych zostali usunięci wszyscy Polacy a zastąpili ich leśnicy przysłani z Rosji. Ludzie Ci „ Kazionnyje Lesniki" byli niezwiązani mentalnie i kulturowo z ludźmi i terenem, na którym przyszło im pracować. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wyjechali do swojego kraju. Skutki tych decyzji będą miały znaczenie w 1918 roku. W powstającej polskiej administracji leśnej niewiele będzie osób z leśnym wykształceniem. W sprawozdaniu przedstawionym Sejmowi przez Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych za rok 1919 czytamy (relacja dotyczy naszych terenów): „prawie połowa leśniczych stanowiących w administracji lasów państwowych zastęp pomocniczych pracowników, rekrutuje się przeważnie spomiędzy samouków, którzy żadnej zawodowej szkoły nie ukończyli. Najwięcej jednak daje się we znaki brak uzdolnionego personelu strażniczego. Osoby pełniące funkcje straży leśnej, nie posiadają nawet elementarnego wykształcenia". Stan lasów też nie przedstawiał się lepiej. Okres od 1864r. do 1913 r. był dla lasów Kongresówki katastrofalny. Następował masowy proces wylesień. Lesistość Guberni Łomżyńskiej od 1873 r. do 1913 r. zmniejszyła się z 31% do 22%. W takiej rzeczywistości zaczynaliśmy nowy okres.
Najważniejszymi aktami prawnymi nadającymi kształt i powołującymi Polskie Lasy Państwowe były rozporządzenia (z mocą ustawy) Prezydenta Polski Stanisława Wojciechowskiego:
♦ rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych z dnia 27 stycznia 1925 roku o utworzeniu nadleśnictw w lasach państwowych.
Nadleśnictwo Ostrów weszło w skład Dyrekcji Lasów Państwowych w Siedlcach. W 1929 roku z części Nadleśnictwa Ostrów wydzielono Nadleśnictwa Brok i Grabownica i włączono do niego lasy leśnictwa Nagoszewka z Nadleśnictwa Wiśniewo. W 1938 roku dyrekcje lasów państwowych zastąpiono okręgami. Nadleśnictwo Brok, Grabownica i Ostrów znalazły się w Okręgu Warszawskim. Brak wykształconej kadry był też udziałem leśników ostrowskich.
„ Piękną kartę w historii Nadleśnictwa Ostrów zapisał nadleśniczy Bolesław Zarzycki, znany w środowisku publicysta i pisarz. Objął on kierownictwo słabego organizacyjnie nadleśnictwa pod koniec 1933r. i w krótkim czasie zrobił z niego prężną placówkę znaną w kraju".
Ziemia Ostrowska i lasy nadleśnictw Brok, Grabownica i Ostrów znalazły się pod okupacją niemiecką i sowiecką. Miasto Ostrów Mazowiecka i tereny położone na zachód od niego okupowali Niemcy, wschodnią zaś część Sowieci (do 22.06.1941r. potem Niemcy).
Administrację nad lasami przejęli okupanci.W skład „ rządu" Generalnego Gubernatorstwa wchodził wydział leśny, któremu podlegały obwodowe zarządy leśne ( w dystryktach).Wszystkie lasy (państwowe i niepaństwowe) podzielone zostały na 47 inspekcji leśnych, w 1940roku zmniejszono ich liczbę do 26 z jednoczesną zmianą ich nazwy na urzędy nadzoru lasów. W związku z brakiem niemieckiej kadry leśnej Niemcy zatrudniali personel polski. „Cały ciężar zagospodarowania lasem powinno się złożyć w ręce polskich urzędników leśnych, podczas gdy niemiecki musi polegać głównie na udzielaniu dyrektyw w zarządzie lasów i rozciągać się na nadzór nad wykorzystaniem tychże. W tym celu powinno się podzielić cały kraj na nadleśnictwa z personelem narodowości polskiej„ (Oberforstmeiter z Głównego Wydziału Lasów GG). Sytuacja leśników polskich była dwuznaczna.
Z jednej strony musieli się stosować do niemieckich zarządzeń i okazywać lojalność wobec niemieckich władz - za niesubordynację lub sabotaż groziło więzienie lub zesłanie do obozu koncentracyjnego.
Z drugiej strony leśnicy, zwłaszcza terenowi, byli mocno zaangażowani w działalność konspiracyjną i stanowili oparcie dla czynnego ruchu oporu przeciwko Niemcom. Czas wojny zakończył się wielkimi stratami, zarówno osobowymi jak i w drzewostanach. Szacuje się, że zginęło od 2500 do 4500 polskich pracowników leśnictwa i drzewnictwa (bez rodzin) zamordowanych oraz zmarłych w więzieniach, łagrach i na zesłaniu.
Czas wojny zakończył się wielkimi stratami, zarówno osobowymi jak i w drzewostanach. Szacuje się, że zginęło od 2500 do 4500 polskich pracowników leśnictwa i drzewnictwa (bez rodzin) zamordowanych oraz zmarłych w więzieniach, łagrach i na zesłaniu. W stosunku do ogólnej liczby zatrudnionych w leśnictwie i drzewnictwie – stan sprzed 01.IX.1939r.- stanowiło to od 21 do 38%. Straty w drzewostanach wyraziły się nadmiernymi wyrębami (3 krotnie większymi niż możliwości produkcyjne drzewostanów) i ich plądrowniczym sposobem prowadzenia
Po wojnie Lasy Państwowe poddano wielkim przeobrażeniom. Na samym początku przyjęto model przedwojennego modelu leśnictwa. Niebawem zaniechano go wprowadzając tzw. gospodarkę planową. Cechowała się ona próbą wprowadzenia wzorców radzieckich, następnie przystosowaniem struktury do potrzeb przemysłu drzewnego, wreszcie przekształceniem w organizację gospodarczą na wzór wielkoprzemysłowych form organizacyjnych.
Gospodarka leśna była nastawiona przede wszystkim na pozyskanie surowca drzewnego. Narzucono odgórnie normy i wielkości pozyskiwanego surowca co było sprzeczne z zasadami racjonalnej gospodarki leśnej. Złe zarządzanie organizacją wynikało również z błędnej polityki kadrowej, polegającej na usuwaniu doświadczonych pracowników, niepewnych pod względem ideologicznym lub nie dość gorliwych, i obsadzaniu stanowisk osobami z tzw. awansu społecznego o niewy starczających kwalifikacjach a często i bez nich.
Była to terenowa jednostka zarządzająca powołana do prowadzenia gospodarstwa leśnego. Zasięgiem działania obejmowała kilka nadleśnictw. Rola nadleśnictwa polegała na wykonywaniu zadań planowych, wyznaczonych przez zarządy rejonowe lasów państwowych. Po wprowadzeniu nowego podziału kraju w 1975r. (zwiększenia liczby województw z 17 do 49) nadleśnictwo Ostrów Mazowiecka zostało włączone do Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych (OZLP) w Białymstoku – od 1 sierpnia 1975r. do 31 grudnia 1977r. a następnie do OZLP Olsztyn od 1 stycznia 1978r. do 31 grudnia 1993r.
Od 1 stycznia 1994 roku Nadleśnictwo Ostrów Mazowiecka funkcjonuje w strukturach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie.
